شهر یزد با پیشینهء تاریخی کهن، مرکز استان یزد میباشد که به علت دور بودن از مرزهای ایران، به طور معمول در طول تاریخ از گزند دشمنان مصون مانده است.
این شهر پایتخت زرتشتیان جهان محسوب شده و با توجه به وجود آتشکده، دخمه و سایر مجموعه ها، هرساله زرتشتیان سراسر ایران در این شهر گردِ هم جمع شده و مراسم مذهبی خود را ادا مینمایند.
شهر یزد به شهر قنات و قنوت و قناعت معروف بوده و با عناوینی همچون دارالعباده و حسینیهء ایران شناخته میشود. از اسامی قدیمی این شهر میتوان به ایساتیس اشاره کرد.
از نقاط دیدنی شهر یزد میتوان حسینیه میرچخماق، مسجدجامع عتیق، زندان اسکندر، آتشکده زرتشتیان، دخمه، بازار خان، باغ دولت آباد، بافت تاریخی شهر، میدان ساعت مارکار و… را نام برد.
سوغات شهر یزد به طور عمده شیرینی های سنتی خوشمزه ای همچون باقلوا، قطاب، لوز، کیک یزدی و همچنین قند و نبات میباشد. ترمه یزدی نیز از سوغات ارزشمند این خطه از استان یزد به شمار میرود.
بازار خان
باغ دولت آباد
باغ دولت آباد
مسجد جامع
تنوع غذایی بسیاری در رژیم غذایی مردم استان کویری و زیبای یزد وجود دارد که انواع آش، از جملهی این خوراکیهای خوشمزه به شمار میآید. انواع آش مانند: آش شولی، آش گندم، آش ماش، آش شلغم، آش کلم، آش عدس، آش کدو و همچنین غذاهایی مانند خورشت بهآلو نمونههایی از غذاهای سنتی هستند که در استان یزد طبخ میشوند.
آش شولی
از معروفترین غذاهای سنتی در استان یزد، آش شولی نام دارد. غذایی بسیار ساده و با روش طبخی آسان که در حین بیآلایشی از طعمی لذیذ نیز برخوردار است. چاشنی اصلی این آش سرکه است که در نبود آن میتوان از رب انار نیز استفاده کرد. مردم استان یزد این خوراک مقوی را با استفاده از سبزی آش (اسفناج، شوید، تره، جعفری، شنبلیله) چغندر، پیاز، آرد، نعناع، عدس، روغن، نمک، زرچوبه، سرکه و در صورت لزوم، رب انار تهیه میکنند.
آش گندم
آش گندم یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد است که به آش امام حسین (ع) نیز شهرت دارد. این آش سنتی بسیار لذیذ و خوشمزه است که در انواع مختلف و با تفاوتهایی در روش تهیه و مواد اولیه روبهرو است. درواقع میتوان گفت که این آش از کاملترین و مقویترین نمونهی غذاهایی است که از گذشته و توسط نیاکان ما تا به امروز نسل به نسل گشته و دستور طبخ آن حفظ شده است تا در مراسم مذهبی مخصوصا ایام محرم و صفر بیش از همیشه طبخ و بین عموم مردم توزیع شود. مردم استان یزد این آش سنتی را با استفاده از گندم پوستکنده، جوی پوستکنده، نخود، عدس، ماش، سبزی آش، لوبیاسفید، لوبیاقرمز، لوبیاچیتی، لوبیا چشمبلبلی، نمک، فلفل قرمز، زیره، آویشن، زردچوبه و پونه تهیه میکنند.
آش ماش
یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد آش ماش است که بهویژه در شهرستان مهریز به وفور طبخ میشود. البته این آش در استان گلستان نیز تدارک دیده میشود. یکی از خصوصیات بارز در تهیهی این غذای عالی و پرخاصیت پخت سریع آن است. در استان یزد و شهرستانهای توابع یزد این خوراک سنتی را در فصل سرد بهعنوان صبحانه میل میکنند. آنها برای تهیهی آش ماش از برنج، ماش، سبزی آش (تره، جعفری، گشنیز و اسفناج)، ربگوجهفرنگی، پیازداغ، نعناعداغ، نمک، فلفل، زردچوبه و مقداری روغن استفاده میکنند.
آش کدو
آش کدو از جمله غذاهای سنتی شهرستان تفت در استان یزد محسوب میشود که علاوهبر داشتن طعمی مطبوع، از خاصیت غذایی بسیار بالایی نیز برخوردار است. مصرف این غذای مفید برای بیماران دیابتی و حتی جلوگیری از دیابت بسیار توصیه شده است. مردم استان یزد برای تهیه و تدارک آش کدو از مواد اولیهای همچون: ماش، نخود، لوبیا، عدس، کدو، پیاز، روغن، فلفل، نمک، شوید، آرد و برخی از ادویهها استفاده میکنند. طبخ این غذای سنتی اغلب در فصول سرد سال، بهویژه فصل زمستان صورت میگیرد.
خورشت بهآلو
خورشت بهآلو یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل استان یزد به شمار میرود. ترکیب موادی همچون به و آلو، شیرینی و ترشی جالبی را به این غذای لذیذ میبخشد. این خورشت از زمره غذاهای ملس محسوب میشود، چرا که با ترکیب مقداری شکر، میتوان کمی از ترشی آلو را کاست و در عوض طعمی دلچسبتر را بهوجود آورد. عطر و بوی وسوسهانگیز بهآلو، طرفداران زیادی را در سراسر استان یزد از آن خود کرده است. مردم این استان زیبا با ترکیب موادی مانند: آلو، لپه، پیاز، روغن، مغز ران گوسفند یا گوساله، زردچوبه، زعفران، به، رب گوجهفرنگی، شکر، آب لیموترش، فلفل سیاه و زنجبیل این خوراکی خوشمزه و معطر را تهیه میکنند.