ناو ها در واقع کِشتی هایی هستند که قدرت های نظامی جهان برای منافع خود در عرصهء آب های بین المللی از آن ها بهره می برند . البته با توجه به مأموریتِ مشخص شده جهت این کِشتی ها(دفاع و جنگ) می بایست به مراتب از استحکامی بیشتر از کشتی های باربری و مسافربری برخوردار بوده و قدرتِ مانور بالاتر، سرعتِ بیشتر، متعادل و استوارتر باشند .
حفظِ تعادل در زمانِ حرکت و در مواجهه با امواجِ متلاطمِ دریا، در طراحیِ یک شناور اعم از قایق، لِنج، لَندینگ کِرافت، کِشتی، سوپرتانکر و… مهمترین رُکنِ ساختِ آن است . اما این مسأله در یک شناورِجنگی، بسیار متفاوت و به مراتب مهم تر است، زیرا این گونه شناورها مسلح بوده و آماده درگیری نظامی اند .
برای درک میزان اهمیت آن، اگر تا به حال با یک اسلحهء جنگی شلیک کرده باشید، متوجه ضربه متقابل قنداق اسلحه به مچِ دست و شانه تان شده اید که این ضربه، به لگدِ اسلحه معروف است . حال بیاندیشید که توپ های موجود بر روی سینه و پاشنهء این شناورها، چه ضربه ای به بدنهء این یگانهای عملیاتی وارد کرده و با توجه به شناور بودن آنها و عدم امکان تکیه بر یک نقطهء ثابت و قابل اتکا، به منظور حفظ تعادلشان چه محاسباتی در طراحی بدنه و محل استقرار موشک اندازها و… مورد نظر است .
به طورِ کلی به شناورهای جنگی، عنوانِ “ناو” اتلاق می گردد و از نظرِ تقسیم بندی با توجه به سایز، وزن و کارکرد آن، به هواپیمابرها، ناوشکن ها، رزم ناوها، ناوهای پشتیبانی و ناوچه ها دسته بندی می شوند .
*ناو هواپیمابر*
ناوهای هواپیمابر، در واقع شهرک ها یا جزایرِ شناوری بر روی آب های آزاد هستند که عمده مأموریت آن ها پشتیبانی یگانهای رزمی (همچون تأمین نیروی انسانی، سوخت، آب شیرین، قطعات و تجهیزات، جنگ افزار، مهمات، تأمین باند فرود و پرواز جهت جنگنده ها، ایجاد مجموعه های تعمیراتی و…) می باشد .
هر چند که این شناورها، بزرگترین ناوهای ساخته شده در امور دریایی بوده و از سکوهای پرتاب موشک و سپرهای موشکی جهت دفاع از خود، برخوردارند اما به علت ابعاد بسیار بزرگ بدنه، وزن بسیار زیاد و همچنین قدرت مانور و تحرک پائین، از نظر جنگی پائین ترین مزیت ممکن را داشته و صرفاً به منظور پشتیبانی یگان های رزمی در دوردست ها و شاید در مواردی به منظور ارعاب حریف از آنها بهره برداری می گردد .
*ناوشکن*
ناوشکن ها همانطور که از نامشان نیز پیداست، ناوهایی برای درگیری متقابل با ناو دشمن در عرصهء دریا هستند . این شناورهای رزمی، از نظر ابعاد نسبت به رزم ناوها کوچکترند لکن از قدرتِ مانور و سرعت عمل به مراتب بالاتری برخوردار بوده و برای درگیری با یگان های شناور دشمن در دریا از مزیت بالاتری برخوردارند .
ناوشکن ها به طور معمول در دریاهای بسیار مواج و متلاطم هم توانایی و قدرتِ تحرک خود را از دست نداده و همچنان به عنوان یک اَبَرسلاح می‌توانند برای هر دشمنی بسیار خطرناک باشند .
*رزم ناو*
رزم ناوها یا نبردناوها از نظر ابعاد دارای اندازه ای بزرگتر، از نظر وزنی به مراتب سنگین تر و از نظر سلاح و تجهیزاتِ سنگین به مراتب قدرتمندترند، لکن به همین علل از قدرت مانور پائین تری نسبت به ناوشکن ها برخوردار بوده و چندان برای درگیریِ رودررو با شناورهای دشمن مناسب نیستند .
این ناوها، عمدتاً برای مقابله با اهداف و پایگاه های ثابت دشمن همچون جزایر، سکوها و بنادر کاربرد داشته و با توجه به توپ های سنگین موجود، جهت تخریب استحکاماتِ دشمن مناسب می باشند . البته سال هاست به علت مزیت پائین نسبت به هزینهء بالای طراحی، ساخت و رانش، چرخهء تولید رزم ناوها از حرکت ایستاده و بسیاری از این شناورها نیز که از گذشته در ناوگان های دریایی مشغول بخدمت بودند، در حال حاضر از رده خارج و بازنشسته شده‌اند .
*ناو پشتیبانی*
هرچند ناوهای پشتیبانی از دستهء شناورهای جنگی محسوب شده، دارای سلاح و تجهیزاتِ مبارزه/دفاع از خود بوده و مشمول قوانین بین المللی دریایی هستند، لکن عمدهء مأموریتِ آنها انتقال آب، جیره غذایی، نیروی انسانی، تجهیزات و … جهت تأمین نیازمندی جزایر، سکوهای دریایی، بنادر (درصورت محاصره توسط دشمن در خشکی)، ناوشکن ها و رزم ناوها(درصورت دریانوردی متوالی بیش از دو ماه) می باشد .
ناوهای پشتیبانی معمولاً از سلاح سنگین برخوردار نبوده و فقط در حد تأمین امنیت خود در برابر دشمن به منظور انتقال محموله، از این گونه تجهیزات بهره می برند . این ناوها بعلت بهره مندی کم از سلاح و تجهیزات سنگین، برخلاف رزم ناوها و ناوشکن ها از فضای کافی جهت ذخیره آب و غذا و … برخوردار بوده و همین امر سبب می شود تا بعنوان پشتیبان آن شناورهای جنگی بکار گرفته شوند .
*ناوچه*
ناوچه ها خود دارای انواع مختلفی هستند که عمدتاً زیردسته ای برای ناوشکن ها و یا ناوهای پشتیبانی میباشند، لکن با توجه به وزن بسیار سبک تر، ابعاد بسیار کوچکتر(بزرگتر از شناورهای هجومی و کوچکتر از ناوها)، قدرت مانور و سرعت عمل به مراتب بالاتر، مورد توجه قرار دارند .
هرچند که این شناورهای نسبتاً کوچک، دارای مزیت بسیار بالاتری نسبت به شناورهای بزرگ جنگی هستند، لکن باید به این نکته توجه داشت که با توجه به ابعادشان، صرفاً قابلیت انجام عملیات های محدود آن هم در نزدیکیِ آبهای ساحلی و دریای نسبتاً آرام را داشته و بر همین اساس، توقع انجام یک مأموریت دریایی یک ماهه یا اجرای یک عملیات در فاصلهء ۱۰۰مایلی از نوار ساحلی آن هم در دریای مَواج و متلاطم از این شناورها، توقعی نابجاست .
***
با توجه به این مطالب، می توان به اهمیت ساخت ناوشکن توسط مهندسین توانمند کشورمان پِی بُرد . در واقع اگر ناوشکن و رزم ناو نداشته باشیم، می توان به صورت عامیانه، شرایط را این گونه تشریح کرد که دشمن از راه دریا بیاید، به ما آسیبی وارد کند و بعد برود در فاصله ای از ساحل و دور از دسترسِ قایق های تندرو و ناوچه ها، لنگر انداخته و ما را مورد تمسخر قرار دهد که شما دستتان به ما نمیرسد!!
لازم به ذکر است ناوهای جنگی به همین موارد محدود نشده و در مراکز تحقیقات و توسعه فن آوری های دریایی و مدیریت صنایع دریایی نظامی، همواره برنامه هایی در راستای تولید ناوهایی متفاوت و ارتقاءیافته، به مراتب پیشرفته تر و با قدرت تحرک و مانور بالاتر در دست انجام است که به عنوان نمونه می توان به برنامه های اخیر در خصوص ساخت ناوهای تریماران که دارای سه کیل مجزا و سطح آبخوری به مراتب پائین تر و از قدرت مانور بسیار بالاتر برخوردارند اشاره کرد .
